หลายคนอาจจะสับสนระหว่างสถานะการเป็น “เจ้าของบ้าน” กับ “เจ้าบ้าน” เพราะแค่ฟังชื่อก็ดูจะคล้าย ๆ กัน แต่ความเป็นจริงแล้ว สถานะทั้ง 2 อย่างนี้ต่างกันอย่างชัดเจน และด้วยความต่างกันอย่างชัดเจนนี่เอง ที่ทำให้ผลลัพธ์ของสถานะทั้ง 2 แตกต่างกัน โดยในส่วนของกฎหมาย สถานะที่ต่างกัน ความเป็นเจ้าของ และกรรมสิทธิ์อื่น ๆ ก็จะต่างกันไปด้วย
ก่อนที่เราจะทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่าง “เจ้าของบ้าน” กับ “เจ้าบ้าน” นั้น เราต้องทำความรู้จักความหมายของแต่ละคำนี้ก่อน เพื่อให้เกิดความเข้าใจความหมายแต่ละสถานะและนำมาเทียบกันให้เห็นภาพชัดเจนมากยิ่งขึ้น
เจ้าของบ้าน
เจ้าของบ้าน คือ เจ้าของบ้านที่เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์บ้านและที่ดินนั้น หรืออาจจะเป็นเพียงแค่เจ้าของ “บ้าน” ที่ไม่รวมถึงพื้นที่ที่ดินก็ได้ เพราะบางครั้งเจ้าของที่ดินกับเจ้าของบ้านอาจเป็นของเจ้าของคนละคนกันได้ ยกตัวอย่างเช่น ที่ดินเป็นของแม่เรา และแม่เราอนุญาตให้ลูกชายปลูกบ้านไว้อยู่กับภรรยา เมื่อลูกชายปลูกบ้านอยู่กับภรรยาของเขา ที่ดินบริเวณนั้นก็ยังเป็นของแม่เขาอยู่ แต่บ้านที่ลูกชายเป็นผู้ปลูก ลูกชายก็ยังคงเป็นเพียงเจ้าของบ้านเท่านั้น ส่วนที่ดินยังเป็นของแม่เขาอยู่
หรืออีกกรณีคือ ทั้งที่ดินและบ้านเป็นของเจ้าของคนเดียวกัน และเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ถูกต้องตามกฎหมาย สังเกตได้จากด้านหลังโฉนดจะปรากฏว่าใครเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ซึ่งนี่คือสิ่งที่แสดงความเป็นเจ้าของที่ถูกต้องตามกฎหมาย
เจ้าบ้าน
เจ้าบ้าน คือ เจ้าบ้านที่มีหน้าที่ควบคุม ดูแล และทำหน้าที่ปกครองบุคคลที่อยู่ในบ้าน ซึ่งมีชื่อปรากฏอยู่ในทะเบียนบ้าน ถ้าเราสังเกตสถานะในทะเบียนบ้าน จะเห็นได้ชัดเลยว่ามีการระบุสถานะของแต่ละบุคคลที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านอย่างชัดเจน โดยในทะเบียนบ้านจะมี 2 สถานะ คือ
- เจ้าบ้าน
- ลูกบ้าน
ซึ่งสถานะที่แตกต่างกันนี้ ก็มีหน้าที่ตามกฎหมายที่แตกต่างกันด้วย โดยเจ้าบ้านคือผู้ที่ปกครอง ดูแล บุคคลที่อยู่ในบ้าน ซึ่งตามกฎหมายแล้วหากมีการดำเนินการใด ๆ ก็ตามที่เกี่ยวข้องกับบ้านหลังนี้ ก็จะต้องได้รับความยินยอมหรือมีการขออนุญาตจากผู้เป็นเจ้าบ้านก่อน ยกตัวอย่างให้เห็นภาพชัด ๆ คือ กรณีที่มีโจรหนีเข้าไปในบ้านของเรา ตำรวจก็จะต้องขออนุญาตจากเจ้าบ้านเสียก่อน จึงจะสามารถเข้าไปในบ้านหลังนั้นเพื่อตามหาตัวโจรได้ ซึ่งคนที่เป็นเจ้าของบ้านไม่จำเป็นต้องเป็นเจ้าของบ้านก็ได้ เพราะคนที่เป็นเจ้าของบ้านอาจซื้อบ้านไว้แล้วไม่ได้อยู่เอง และให้คนอื่นอยู่ดูแลบ้านให้ และให้ใส่ชื่อเป็นเจ้าบ้านไว้ เป็นต้น
ดังนั้นความแตกต่างระหว่าง “เจ้าของบ้าน VS “เจ้าบ้าน” มีความแตกต่างกันในเรื่องของกฎหมาย ซึ่งสิทธิและหน้าที่ของเจ้าของบ้านกับเจ้าบ้านก็จะแตกต่างกัน เพราะผู้ที่มีอำนาจ มีสิทธิที่จะทำการขายบ้าน จำนอง จำนำ บ้านหลังนั้นได้ก็ต้องเป็นเจ้าของบ้านเท่านั้นที่จะดำเนินการได้ ส่วนเจ้าบ้านไม่สามารถดำเนินการได้ หากไม่ใช่เจ้าของบ้าน เพราะการดำเนินการจำหน่าย จ่าย โอน บ้าน จะต้องเป็นคนที่เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ตามกฎหมายเท่านั้น
เมื่อเห็นข้อแตกต่างระหว่างเจ้าของบ้านและเจ้าบ้านแล้ว ทีนี้เราก็จะได้เข้าใจถึงสถานะของทั้ง 2 อย่างที่แตกต่างกัน และรู้ถึงสิทธิและหน้าที่ที่จะบังคับกันได้ตามกฎหมาย เป็นข้อควรรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการเป็นเจ้าของบ้านและเจ้าบ้านแล้ว
