บ้านเลขที่เป็นตัวเลขสำคัญที่ระบุพิกัดที่อยู่อาศัยได้อย่างชัดเจน และมีความจำเป็นต่อการดำเนินการเรื่องระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นการขอใช้ไฟฟ้า น้ำประปา หรือโทรศัพท์ การขอบ้านเลขที่ต้องดำเนินการภายใน 15 วันหลังจากสร้างบ้านเสร็จสมบูรณ์ เพื่อให้ได้เลขที่บ้านอย่างถูกต้องตามกฎหมาย รายงานนี้จะแนะนำขั้นตอน เอกสารที่จำเป็น และข้อมูลสำคัญทั้งหมดเกี่ยวกับการขอบ้านเลขที่ในประเทศไทย

ความสำคัญของการขอบ้านเลขที่

การขอเลขที่บ้านเป็นขั้นตอนสำคัญตามกฎหมายที่ช่วยรับรองสิทธิขั้นพื้นฐานของเจ้าของบ้าน ทั้งในเรื่องการออกทะเบียนบ้านและการขอใช้สาธารณูปโภคต่างๆ เช่น น้ำประปา ไฟฟ้า และโทรศัพท์1 การไม่ดำเนินการขอบ้านเลขที่ภายในระยะเวลาที่กำหนดอาจมีโทษปรับไม่เกิน 1,000 บาท จึงเป็นสิ่งสำคัญที่เจ้าของบ้านควรดำเนินการให้ถูกต้องและทันเวลา12

บ้านเลขที่ยังมีความสำคัญในแง่ของการระบุตำแหน่งของบ้านอย่างชัดเจน ทำให้สามารถจัดส่งไปรษณีย์ การติดต่อราชการ และการทำธุรกรรมต่างๆ ที่ต้องใช้ที่อยู่เป็นไปอย่างถูกต้องและสะดวกรวดเร็ว นอกจากนี้ การมีบ้านเลขที่ยังเป็นการยืนยันว่าบ้านของคุณได้รับการรับรองอย่างถูกต้องตามกฎหมาย3

ลักษณะบ้านที่ขอเลขที่บ้านได้

ตามความหมายในพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 “บ้าน” หมายถึง โรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างสำหรับใช้เป็นที่อยู่อาศัยซึ่งมีเจ้าบ้านครอบครอง โดยบ้านหนึ่งหลังจะกำหนดเลขที่บ้านให้เพียงหมายเลขเดียวเท่านั้น1 ลักษณะบ้านที่สามารถขอเลขที่บ้านได้มีดังนี้:

1. บ้านทั่วไป: บ้านที่สร้างเสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว โดยหากมีบ้านหลายหลังในบริเวณเดียวกัน ก็ให้กำหนดเลขที่บ้านเพียงเลขเดียว แต่ในกรณีที่ต้องการกำหนดเลขที่บ้านเพิ่ม สามารถยื่นเรื่องขอกับนายทะเบียนได้12
2. ตึกแถว ห้องแถว หรืออาคารชุด: ในกรณีนี้ จะต้องขอเลขที่บ้านทุกห้องเป็นชุดแยกกัน เพราะถือว่าแต่ละห้องนับเป็นบ้านหนึ่งหลัง12
3. บ้านน็อคดาวน์หรือบ้านสำเร็จรูป: สามารถขอเลขที่บ้านได้ตามปกติเหมือนกับบ้านที่ก่อสร้างแบบทั่วไป หากตั้งอยู่บนที่ดินที่มีเอกสารสิทธิ์ถูกต้อง ก็ถือเป็นสิ่งปลูกสร้างที่ถูกต้องตามกฎหมาย12

บ้านที่ยังสร้างไม่เสร็จ: ในกรณีที่บ้านยังสร้างไม่เสร็จสมบูรณ์แต่มีความจำเป็น สามารถขอเลขที่บ้านก่อนได้ โดยนายทะเบียนจะกำหนดเลขที่บ้านและออกทะเบียนบ้านชั่วคราวให้ พร้อมระบุว่าอยู่ในระหว่างการก่อสร้าง12

สถานที่ยื่นขอบ้านเลขที่

การยื่นขอบ้านเลขที่สามารถทำได้หลายช่องทาง ขึ้นอยู่กับพื้นที่ที่บ้านตั้งอยู่ ดังนี้:

1. สำนักทะเบียนท้องถิ่นเทศบาล

หากบ้านตั้งอยู่ภายในเขตเทศบาล ให้ยื่นคำร้องที่สำนักทะเบียนท้องถิ่นเทศบาลที่บ้านตั้งอยู่ โดยเจ้าบ้านต้องแจ้งขอเลขที่บ้านต่อผู้ใหญ่บ้านก่อน เพื่อออกใบ ท.ร.9 สำหรับนำไปประกอบการยื่นคำร้อง นายทะเบียนจะตรวจสอบและกำหนดเลขที่บ้านให้ภายใน 7 วัน12

2. สำนักทะเบียนอำเภอ

หากบ้านตั้งอยู่ภายนอกเขตเทศบาล ให้ยื่นคำร้องที่สำนักทะเบียนอำเภอที่บ้านตั้งอยู่ โดยเจ้าบ้านต้องแจ้งขอเลขที่บ้านต่อผู้ใหญ่บ้าน เพื่อออกใบ ท.ร.9 เช่นกัน ในกรณีนี้ นายทะเบียนจะตรวจสอบและกำหนดเลขที่บ้านให้ภายใน 30 วัน12

3. ช่องทางออนไลน์

ในปัจจุบัน มีบางพื้นที่ที่สามารถยื่นขอเลขที่บ้านผ่านช่องทางออนไลน์ได้ เช่น:

• BORA Web Portal: เว็บไซต์ https://www.bora.dopa.go.th/bora-web-portal/ ซึ่งเป็นบริการประชาชนของกรมการปกครอง สามารถเข้าใช้งานได้ผ่านแอปพลิเคชัน ThaID12
• เว็บไซต์สำนักงานเขตในกรุงเทพฯ: บางเขตในกรุงเทพฯ เช่น เขตหลักสี่ และเขตบางเขน มีบริการขอบ้านเลขที่ออนไลน์ผ่านเว็บไซต์สำนักงานเขต โดยกรอกคำร้องออนไลน์ตามแบบฟอร์ม ท.ร.9 พร้อมส่งเอกสารประกอบคำร้อง และรอเจ้าหน้าที่ติดต่อกลับภายใน 1 วันทำการ12

เอกสารที่ต้องใช้ในการขอบ้านเลขที่

การเตรียมเอกสารให้ครบถ้วนจะช่วยให้การดำเนินการขอบ้านเลขที่เป็นไปอย่างราบรื่น เอกสารที่จำเป็นมีดังนี้:

1. ใบรับแจ้งเกี่ยวกับบ้าน (ท.ร.9)

ใบ ท.ร.9 เป็นเอกสารที่ออกโดยผู้ใหญ่บ้านหรือกำนันในท้องที่ที่บ้านตั้งอยู่ เจ้าบ้านต้องแจ้งต่อผู้ใหญ่บ้านเพื่อออกใบ ท.ร.9 สำหรับนำไปประกอบการยื่นคำร้อง12

2. สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้าน

• กรณีขอบ้านเลขที่ด้วยตัวเอง: เตรียมสำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้านของผู้ยื่นคำร้อง พร้อมรับรองสำเนาถูกต้องในเอกสารทุกฉบับ จำนวน 1 ชุด12
• กรณีมอบอำนาจ: เตรียมสำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้านทั้งของผู้มอบอำนาจและผู้รับมอบอำนาจ รวมถึงพยานบุคคล 2 คน พร้อมรับรองสำเนาถูกต้องในเอกสารทุกฉบับ จำนวน 1 ชุด12

3. เอกสารสิทธิ์แสดงการครอบครองที่ดินหรือหนังสือยินยอมให้ปลูกสร้างบ้าน

เอกสารสิทธิ์แสดงการครอบครองที่ดิน เช่น โฉนดที่ดิน, น.ส.3, ส.ป.ก เป็นต้น ในกรณีต่างๆ มีข้อกำหนดดังนี้:

• กรณีปลูกสร้างบ้านบนที่ดินของผู้อื่น: ต้องมีหนังสือยินยอมการปลูกสร้างบ้าน12
• กรณีปลูกสร้างบ้านบนพื้นที่สาธารณะหรือในเขตสงวน: สามารถยื่นขอเลขที่บ้านและสมุดทะเบียนบ้านได้ แต่จะเป็นทะเบียนบ้านแบบชั่วคราว12

4. ใบอนุญาตก่อสร้างอาคารหรือหนังสือรับรองสิ่งปลูกสร้าง

ใบอนุญาตก่อสร้างอาคารหรือหนังสือรับรองสิ่งปลูกสร้าง สามารถขอได้ที่สำนักงานองค์การบริหารส่วนตำบลหรือสำนักงานเทศบาลในพื้นที่ที่ปลูกสร้างบ้าน ในกรณีที่บ้านตั้งอยู่ในเขตที่ประกาศใช้กฎหมายว่าด้วยการควบคุมการก่อสร้างอาคาร จำเป็นต้องมีใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร หากไม่มี นายทะเบียนจะกำหนดเลขที่บ้านและออกทะเบียนบ้านแบบชั่วคราวให้12

5. รูปถ่ายบ้านที่ปลูกสร้างเสร็จแล้วทั้ง 4 ด้าน

ใช้รูปถ่ายบ้านที่สร้างเสร็จเรียบร้อยทั้ง 4 มุม คือด้านหน้า ด้านหลัง ด้านข้างซ้าย และด้านข้างขวา12

ขั้นตอนการขอบ้านเลขที่

การขอบ้านเลขที่มีขั้นตอนที่ไม่ซับซ้อน แต่ต้องดำเนินการให้ถูกต้องตามลำดับขั้นตอน ดังนี้:

1. ติดต่อสำนักทะเบียน

ติดต่อสำนักทะเบียนในพื้นที่ที่ทำการปลูกสร้างบ้าน (สำนักทะเบียนท้องถิ่นเทศบาลหรือสำนักทะเบียนอำเภอ) เพื่อดำเนินการขอบ้านเลขที่ ภายใน 15 วันหลังสร้างบ้านเสร็จสมบูรณ์ หรือเมื่อก่อสร้างไปแล้วประมาณ 90%12

2. ยื่นเอกสาร

ยื่นเอกสารประกอบคำร้องเพื่อขอบ้านเลขที่ให้ครบถ้วนสมบูรณ์ตามที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น12

3. รอตรวจสอบข้อมูล

นายทะเบียนจะรับคำร้องและตรวจสอบข้อมูลก่อนดำเนินการอนุมัติ และจะออกเลขที่บ้านให้ภายใน 7-30 วัน ขึ้นอยู่กับว่าบ้านตั้งอยู่ในเขตหรือนอกเขตเทศบาล12

4. รับเลขที่บ้าน

เมื่อนายทะเบียนออกบ้านเลขที่และจัดทำสมุดทะเบียนบ้านพร้อมสำเนาทะเบียนบ้านเรียบร้อยแล้ว เจ้าบ้านสามารถนำเลขที่บ้านไปติดหน้าบ้านได้ทันที12

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการขอบ้านเลขที่

1. ขอบ้านเลขที่ เลือกเลขได้หรือไม่?

โดยปกติแล้วไม่สามารถเลือกเลขที่บ้านเองได้ เพราะเลขที่บ้านจะถูกกำหนดโดยสำนักงานเทศบาลหรือเขตอำเภอ อย่างไรก็ตาม ในบางพื้นที่อาจมีการเจรจาได้ เช่น กรณีบ้านที่อยู่ห่างไกลชุมชนและผู้คน12

2. บ้านสร้างไม่เสร็จ ขอเลขที่บ้านได้หรือไม่?

สามารถขอเลขที่บ้านก่อนที่บ้านจะสร้างเสร็จได้ โดยนายทะเบียนจะกำหนดเลขที่บ้านและออกทะเบียนบ้านชั่วคราวให้ พร้อมระบุไว้ว่าอยู่ในระหว่างการก่อสร้าง ตามพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 256212

3. ขอเลขที่บ้านมีค่าใช้จ่ายหรือไม่?

การขอเลขที่บ้านไม่เสียค่าใช้จ่าย ตามกฎกระทรวงกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมการทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2551 แต่หากไม่ได้ขอเลขที่บ้านภายใน 15 วันหลังสร้างเสร็จสมบูรณ์ อาจมีโทษปรับไม่เกิน 1,000 บาท12

4. ขอเลขที่บ้านใช้เวลากี่วัน?

การออกเลขที่บ้านใช้ระยะเวลาภายใน 7-30 วัน ขึ้นอยู่กับกรณี:

• หากบ้านตั้งอยู่ภายในเขตเทศบาล: นายทะเบียนจะตรวจสอบและกำหนดเลขที่บ้านให้ภายใน 7 วัน
• หากบ้านตั้งอยู่นอกเขตเทศบาล: นายทะเบียนจะกำหนดเลขที่บ้านให้ภายใน 30 วัน12

5. ไม่ขอเลขที่บ้านภายในกำหนดมีโทษหรือไม่?

การขอเลขที่บ้านต้องดำเนินการทันทีหลังปลูกสร้างบ้านเสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้วภายใน 15 วัน หากไม่ปฏิบัติตามระยะเวลาที่กำหนด จะมีโทษปรับไม่เกิน 1,000 บาท12

สรุป

การขอบ้านเลขที่เป็นขั้นตอนสำคัญที่เจ้าของบ้านควรดำเนินการหลังจากสร้างบ้านเสร็จภายในระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด การมีบ้านเลขที่ไม่เพียงแต่ทำให้สามารถขอใช้สาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานได้ แต่ยังเป็นการรับรองสิทธิตามกฎหมายในฐานะเจ้าของบ้านอีกด้วย

การเตรียมเอกสารให้ครบถ้วนและดำเนินการตามขั้นตอนที่กำหนดจะช่วยให้การขอบ้านเลขที่เป็นไปอย่างราบรื่นและรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นการยื่นคำร้องที่สำนักทะเบียนท้องถิ่นเทศบาล สำนักทะเบียนอำเภอ หรือผ่านช่องทางออนไลน์ในบางพื้นที่

การปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบเกี่ยวกับการขอบ้านเลขที่จะช่วยให้เจ้าของบ้านหลีกเลี่ยงโทษปรับและปัญหาอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ดังนั้น การทำความเข้าใจขั้นตอนและเตรียมพร้อมสำหรับการขอบ้านเลขที่จึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญเมื่อคุณสร้างบ้านใหม่หรือซื้อบ้านที่ยังไม่มีเลขที่บ้าน

#สาระ #อสังหาริมทรัพย์ #บ้านเลขที่ #สร้างบ้านต้องรู้ #เอกสารสำคัญ #ชีวิตง่ายขึ้น