ซื้อบ้านใหม่ ย้ายเข้าใหม่ หลายท่านเผลอ มัวแต่จัดของ แต่งห้อง จนลืมไปย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง ต้องระวังเลยครับ เพราะหากไปแจ้งย้ายออกและย้ายเข้า ล่าช้ากว่า 15 วัน มีโทษปรับ 1,000 บาทเลยทีเดียว (เสียดายเงินมาก ๆ) ส่วนในกรณีที่มีบ้านหลายหลัง หากอยากมอบชื่อให้ผู้อื่นเป็นเจ้าบ้านก็ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของเราครับ ถ้าไม่ได้ต้องการย้ายชื่อตัวเองเข้ามาอยู่ในทะเบียนบ้านใหม่ ก็ไม่จำเป็นต้องไปแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง แต่สำหรับใครที่ต้องการแจ้งย้าย แต่ไม่รู้ว่ามีขั้นตอนการเตรียมเอกสารอย่างไร จดตามเช็กลิสต์ในบทความนี้ได้เลยครับ

ทะเบียนบ้าน เจ้าของบ้าน และเจ้าบ้าน คืออะไร?

“ทะเบียนบ้าน” คือ ทะเบียนประจำบ้านแต่ละบ้าน ซึ่งแสดงเลขประจำบ้านและรายชื่อของผู้อยู่อาศัยภายในบ้าน ตาม พ.ร.บ.สาธารณสุข พ.ศ. 2535 กำหนดให้มีคนอยู่อาศัยได้ 1 คน ต่อพื้นที่ 3 ตารางเมตร 

“เจ้าของบ้าน” คือ “เจ้าของกรรมสิทธิ์” ในตัวบ้าน และที่ดิน หรืออาจเฉพาะตัวบ้าน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หมายถึง ผู้ทรงกรรมสิทธิ์ หรือผู้มีอำนาจที่จะใช้สอย จำหน่าย จ่ายโอน ได้ดอกผล กับทั้งติดตามและเอาคืน ซึ่งทรัพย์สินของตนรวมถึงขัดขวางมิให้ผู้อื่นสอดเข้าเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้นโดยมิชอบด้วยกฎหมาย พิจารณาจาก ผู้มีชื่อตามเอกสารสิทธิ์ต่าง ๆ เช่น โฉนดที่ดิน สัญญาซื้อขาย ฯลฯ การขออนุญาตก่อสร้างอาคาร สัญญาจ้างสร้างบ้าน และอื่น ๆ

“เจ้าบ้าน” ตามพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 คือ “ผู้ซึ่งเป็นหัวหน้าครอบครองบ้านในฐานะเป็นเจ้าของ ผู้เช่า หรือในฐานะอื่นใดก็ตาม” ซึ่งการเป็นเจ้าบ้านมิได้หมายความว่าจะต้องเป็นกรรมสิทธิ์ในที่ดินหรือตัวบ้านนั้น ผู้ที่ครอบครองบ้านอาจเป็นผู้เช่า ผู้อาศัย ผู้ดูแลบ้าน ดังนั้น ทะเบียนบ้าน ท.ร. 14 จึงมิใช่เอกสารที่จะอ้างถึงกรรมสิทธิ์หรือสิทธิใด ๆ ในที่ดิน รวมทั้งตัวบ้านนั้น

ดังนั้น “เจ้าบ้าน” และ “เจ้าของบ้าน” ต่างกันที่อำนาจการครอบครองตามที่กฎหมายกำหนดไว้

• “เจ้าของบ้าน” เป็นเจ้าของทรัพย์สินหรือเจ้าของบ้าน ซึ่งกฎหมายการทะเบียนราษฎรไม่ได้บังคับว่าจะต้องเป็นเจ้าบ้าน และการที่ให้บุคคลอื่นทำหน้าที่เป็นเจ้าบ้านก็มิได้ทำให้สิทธิการครอบครองบ้านเสียไป ในกรณีที่เจ้าของบ้านไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่เป็นเจ้าบ้าน สามารถให้ผู้อื่นปฏิบัติหน้าที่เป็นเจ้าบ้านแทนตนเองได้ 
• “เจ้าบ้าน” จะเป็นผู้ครอบครองบ้านในฐานะเป็นเจ้าของ ผู้เช่า หรือมิใช่เจ้าของเจ้าของบ้านก็ได้ มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายทะเบียนราษฎรเท่านั้น และมิได้ทำให้เกิดสิทธิในการครอบครอง “บ้าน” ตามกฎหมายอื่น 

“หน้าที่ของเจ้าบ้าน” กฎหมายกำหนดให้บ้านแต่ละหลังจะต้องมีเจ้าบ้านอยู่ตลอดเวลา เจ้าบ้านต้องทำหน้าที่แจ้งต่าง ๆ เกี่ยวกับกฎหมายทะเบียนราษฎร เช่น แจ้งเกิด, แจ้งตาย, แจ้งย้ายเข้า, แจ้งย้ายออก, แจ้งปลูกบ้านใหม่, แจ้งรื้อบ้าน ฯลฯ

“เจ้าบ้าน” ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้ที่ปรากฏชื่อในทะเบียนบ้าน ขึ้นอยู่กับสถานะการครอบครองบ้านในขณะนั้น โดยให้นายทะเบียนบันทึกปากคำเป็นหลักฐานไว้ว่าในขณะนั้น ใครทำหน้าที่เป็นเจ้าบ้าน บุคคลนั้นก็จะมีฐานะเป็นเจ้าบ้าน หากปรากฏภายหลังว่าการให้ถ้อยคำของบุคคลดังกล่าวเป็นเท็จ ก็จะมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา ฐานแจ้งข้อความอันเป็นเท็จต่อเจ้าพนักงาน

“สรุปได้ว่า “เจ้าบ้าน” เป็นผู้ที่จะต้องแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทางนั่นเอง”

การแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง คืออะไร?

          การแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง หมายถึง การแจ้งย้ายออกจากเขต/อําเภอหนึ่ง เข้าไปยังอีกเขต/อําเภอหนึ่ง โดยผู้ย้ายที่อยู่ สามารถไปแจ้งย้ายออกและย้ายเข้าที่สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอของที่อยู่ใหม่ได้เลย โดยไม่ต้องไปแจ้งย้ายออก ณ สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอของที่อยู่เก่า ส่วนการย้ายออกและย้ายเข้าภายในเขต/อําเภอเดียวกัน เช่น ย้ายออกจากอำเภอปากเกร็ด เข้าไปยังอำเภอปากเกร็ด ลักษณะนี้ ไม่ถือว่าเป็นการแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง หลักฐานที่ใช้จะแตกต่างกันครับ

ประโยชน์ของการแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง

• ทะเบียนบ้าน สามารถใช้เป็นหนึ่งในเอกสารหลักฐานยืนยันตัวตนสำหรับขอสินเชื่อจากสถาบันการเงินได้
• ทะเบียนบ้าน สามารถใช้เป็นหนึ่งในเอกสารหลักฐานยืนยันตัวตนสำหรับการขอเปลี่ยนชื่อ ซึ่งผู้ที่ต้องการเปลี่ยนชื่อ สามารถติดต่อที่สำนักงานเขตที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านได้เลย
• ทะเบียนบ้าน ใช้ในการระบุตัวตนให้ตรงกับบัญชีรายชื่อ เพื่อมอบสิทธิ์ในการเลือกตั้ง ชื่อในทะเบียนบ้านของเราอยู่ที่ไหน ก็ต้องไปเลือกตั้งที่นั่น ชื่อของเราจึงอยู่ในทะเบียนบ้านได้เพียงหลังเดียว
• ทะเบียนบ้าน สามารถใช้เป็นเอกสารหลักฐานยืนยันตัวตนสำหรับการดำเนินการต่าง ๆ ได้อีกมากมาย

วิธีแจ้งย้ายทะเบียนบ้านทางออนไลน์

แอปพลิเคชัน ThaID เป็นแอปฯ ที่ใช้ยืนยันตัวตน เข้าเว็บหน่วยงานรัฐผ่านสมาร์ทโฟนของเรา โดยเราสามารถใช้งานในการ

• • ดูบัตรประจำตัวประชาชนและทะเบียนบ้านได้ภายในแอป 
  • ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขต-นอกเขตราชอาณาจักร
  • ใช้ยืนยันตัวตนเพื่อเข้าใช้งานเว็บไซต์ของหน่วยงานรัฐ
  • ใช้เพื่อลงชื่อเสนอกฎหมายของเว็บสภา
  • คัดสำเนาทะเบียนรษฎรย้ายทะเบียนบ้านออนไลน์ได้

ขั้นตอนแรก ลงทะเบียนแอปพลิเคชัน ThaID ตามขั้นตอนดังต่อไปนี้

1. ดาวน์โหลดแอปพลิเคชันลงในโทรศัพท์มือถือ ใช้ได้ทั้ง ระบบไอโอเอส (iOS) และ ระบบแอนดรอยด์ (Android)
2. เปิดแอป เลือกหัวข้อลงทะเบียนด้วยตนเอง
3. ยอมรับข้อตกลงและเงื่อนไขการใช้บริการ
4. ถ่ายรูปหน้าบัตรประจำตัวประชาชน 
5. ถ่ายรูปหลังบัตรประจำตัวประชาชน 
6. ตรวจสอบข้อมูลบัตรประจำตัวประชาชน 
7. ถ่ายรูปภาพใบหน้าตนเอง
8. ตั้งค่ารหัสผ่านเหมือนกัน 2 ครั้ง โดยต้องไม่เรียงกัน และไม่ซ้ำกันเกิน 4 ตัว 
9. ระบบแจ้งเตือนขอความยินยอมโดยระบุรหัสผ่านอีกครั้งเพื่อเข้าใช้งานแอปพลิเคชันครั้งแรก
10. เมื่อลงทะเบียนเสร็จสิ้น หน้าจอจะแสดงรูปบัตรประจำตัวประชาชน

*กรณีลืมรหัสผ่าน สามารถรีเซ็ตรหัสผ่านได้ โดยการถ่ายรูปภาพใบหน้าตนเองเพื่อขอสร้างรหัสผ่านใหม่

วิธีการแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทางผ่านแอปพลิเคชัน ThaID

1. เลือกที่ “การให้บริการระยะที่ 1”
2. กดที่ลิงก์
3. เลือก “ระบบการแจ้งย้ายที่อยู่ด้วยตนเอง”
4. กรอกเลขบัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าบ้าน แล้วกดส่ง
5. เมื่อกดส่ง แอปพลิเคชันจะขึ้นข้อความว่า “เจ้าบ้านได้รับคำขอแล้ว กรุณารอเจ้าบ้านยืนยัน”
6. จะมีข้อความส่งไปยังเครื่องของเจ้าบ้าน 
7. ให้เจ้าบ้านกด “ยืนยัน”
8. จากนั้นรอให้เจ้าหน้าที่ทะเบียนกดยืนยันในระบบอีกครั้งหนึ่ง
9. เมื่อเจ้าหน้าที่ยืนยันแล้ว เอกสารทะเบียนบ้านที่ย้ายแล้วก็จะปรากฏในแอปฯ

วิธีแจ้งย้ายทะเบียนบ้านปลายทางด้วยตนเอง

เอกสารที่ใช้

1. สำเนาทะเบียนบ้านที่จะย้ายเข้า (ฉบับเจ้าบ้าน) 
2. บัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าบ้าน
3. บัตรประจำตัวประชาชนของผู้แจ้งย้าย
4. หนังสือยินยอมให้เข้ามาอยู่ในบ้านของเจ้าบ้าน 
5. หนังสือมอบหมายจากเจ้าบ้าน (กรณีผู้แจ้งย้ายไม่ใช่เจ้าบ้าน)

ขั้นตอนการติดต่อ

1. ยื่นเอกสาร และหลักฐานต่อนายทะเบียนแห่งท้องที่ที่จะย้ายเข้า
2. นายทะเบียนตรวจสอบหลักฐาน และรายการใบแจ้งการย้ายที่อยู่ โดยผู้แจ้งย้าย จะต้องลงลายมือชื่อทั้งช่องย้ายออก และย้ายเข้า
3. ระบบเพิ่มชื่อเข้าทะเบียนบ้าน หลังจากที่นายทะเบียนได้รับใบตอบรับการย้ายออกจากท้องที่ต้นทาง ก็จะสามารถเพิ่มชื่อผู้แจ้งย้ายเข้า ทะเบียนบ้านหลังใหม่ได้เลย
4. ชำระค่าธรรมเนียม 20 บาท ต่อการยื่นเรื่อง 1 ครั้ง

วิธีแจ้งย้ายออกจากทะเบียนบ้านด้วยตนเอง

เอกสารที่ใช้

1. สำเนาทะเบียนบ้าน (ฉบับเจ้าบ้าน)
2. บัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าบ้าน
3. หนังสือมอบหมายจากเจ้าบ้าน (กรณีผู้แจ้งย้ายไม่ใช่เจ้าบ้าน)
4. บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ที่ได้รับมอบหมายจากเจ้าบ้าน (กรณีมอบหมาย)
5. บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ย้ายที่อยู่กรณีแจ้งย้ายที่อยู่ของตนเอง

ขั้นตอนการติดต่อ

1. ยื่นเอกสารและหลักฐานต่อนายทะเบียนท้องที่ที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน (ถึงแม้ว่าเจ้าบ้านไม่สามารถไปแจ้ง ย้ายออกให้ได้ผู้ที่ย้ายอยู่สามารถขอทำหน้าที่เจ้าบ้านเพื่อย้ายชื่อตนเองออกได้
2. นายทะเบียนตรวจสอบหลักฐาน และรายการบุคคลที่จะย้ายออกลงรายการในใบแจ้งการย้ายที่อยู่ และจำหน่าย รายการบุคคลที่ย้ายออกในทะเบียนบ้านและสำเนาทะเบียนบ้าน (ฉบับเจ้าบ้าน) โดยจะประทับคำว่า “ย้าย” สีน้ำเงินไว้หน้ารายการ ฯ และระบุว่าย้ายไปที่ใด
3. นายทะเบียนมอบหลักฐานการแจ้งคืนผู้แจ้ง พร้อมทั้งใบแจ้งย้ายที่อยู่ตอนที่ 1 และ 2 เพื่อนำไปแจ้งย้ายเข้าต่อไป

วิธีแจ้งย้ายเข้าในทะเบียนบ้านด้วยตนเอง

เอกสารที่ใช้

1. สำเนาทะเบียนบ้าน (ฉบับเจ้าบ้าน)
2. บัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าบ้าน
3. หนังสือมอบหมายจากเจ้าบ้าน (กรณีผู้แจ้งย้ายไม่ใช่เจ้าบ้าน)
4. บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ที่ได้รับมอบหมายจากเจ้าบ้าน
5. ใบแจ้งการย้ายที่อยู่ (ท.ร. 6) ตอนที่ 1 และ 2 ซึ่งเจ้าบ้านลงนามยินยอมให้ย้ายเข้าแล้ว

ขั้นตอนในการติดต่อ

1. ยื่นเอกสาร และหลักฐานต่อนายทะเบียนแห่งท้องที่ที่จะย้ายเข้า
2. นายทะเบียนตรวจสอบหลักฐาน และรายการใบแจ้งการย้ายที่อยู่และเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน และสำเนาทะเบียนบ้าน (ฉบับเจ้าบ้าน) โดยตรวจสอบรายการให้ถูกต้องตรงกัน แล้วมอบสำเนาทะเบียนบ้านและ หลักฐานคืนให้ผู้แจ้ง

กรณีผู้เยาว์ย้ายทะเบียนบ้านปลายทาง (อายุต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์)

กรณีบิดาเป็นผู้ดำเนินการ เอกสารที่ใช้

1. สูติบัตรของบุตร (ฉบับจริง) 
2. สำเนาสูติบัตรของบุตร
3. บัตรประจำตัวประชาชนของบิดา (ฉบับจริง) 
4. สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของบิดา ที่ลงชื่อเจ้าของบัตรกำกับไว้
5. ทะเบียนการสมรส, ทะเบียนการรับรองบุตร หรือทะเบียนการหย่าที่ระบุว่า บิดาเป็นผู้มีอำนาจปกครองบุตร (ฉบับจริง) 
6. สำเนาทะเบียนการสมรส, ทะเบียนการรับรองบุตร หรือทะเบียนการหย่าที่ระบุว่า บิดาเป็นผู้มีอำนาจปกครองบุตร 
7. เจ้าบ้านหลังที่จะแจ้งย้ายเข้ามาให้ความยินยอมให้ย้ายเข้า พร้อมบัตรประจำตัวประชาชน (ฉบับจริง) และสำเนา 1 ชุด (กรณีเจ้าบ้านไม่ได้มาด้วยต้องมีหนังสือยินยอมจากเจ้าบ้าน พร้อมสำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าบ้าน ลงชื่อรับรองสำเนา จำนวน 1 ชุด)
8. ทะเบียนบ้านเล่มที่จะแจ้งย้ายเข้า (ฉบับสมุดพกสีน้ำเงิน)
9. หลักฐานการเปลี่ยนชื่อตัว-ชื่อสกุล (ถ้าบิดา มารดา หรือบุตร เคยเปลี่ยน) ฉบับจริง พร้อมสำเนา 1 ชุด

กรณีมารดาเป็นผู้ดำเนินการ เอกสารที่ใช้

1. สูติบัตรของบุตร (ฉบับจริง) 
2. สำเนาสูติบัตรของบุตร
3. บัตรประจำตัวประชาชนของมารดา (ฉบับจริง) 
4. สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของมารดา ที่ลงชื่อเจ้าของบัตรกำกับไว้
5. ทะเบียนการสมรส, ทะเบียนการรับรองบุตร หรือทะเบียนการหย่าที่ระบุว่า มารดาเป็นผู้มีอำนาจปกครองบุตร (ฉบับจริง) 
6. สำเนาทะเบียนการสมรส, ทะเบียนการรับรองบุตร หรือทะเบียนการหย่าที่ระบุว่า มารดาเป็นผู้มีอำนาจปกครองบุตร 
7. เจ้าบ้านหลังที่จะแจ้งย้ายเข้ามาให้ความยินยอมให้ย้ายเข้า พร้อมบัตรประจำตัวประชาชน (ฉบับจริง) และสำเนา 1 ชุด (กรณีเจ้าบ้านไม่ได้มาด้วยต้องมีหนังสือยินยอมจากเจ้าบ้าน พร้อมสำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าบ้าน ลงชื่อรับรองสำเนา จำนวน 1 ชุด)
8. ทะเบียนบ้านเล่มที่จะแจ้งย้ายเข้า (ฉบับสมุดพกสีน้ำเงิน)
9. หลักฐานการเปลี่ยนชื่อตัว-ชื่อสกุล (ถ้าบิดา มารดา หรือบุตร เคยเปลี่ยน) ฉบับจริง พร้อมสำเนา 1 ชุด

          จะย้ายทะเบียนบ้านปลายทางออนไลน์ หรือจะย้ายทะเบียนบ้านปลายทางด้วยตัวเอง เอกสารที่ต้องเตรียมนั้นไม่ยุ่งยากเลยครับ แนะนำว่าเอกสารที่ต้องถ่ายสำเนาต่าง ๆ ให้เตรียมไปเผื่อเกิน 1 ชุดจะดีที่สุด หรือหากมีหลักฐานอื่น ๆ เพิ่มเติมนอกจากนี้ จะพกไปด้วยเพื่อความอุ่นใจก็ได้เช่นกันครับ เกินดีกว่าขาดแน่นอน ถ้าไม่อยากเสียค่าปรับ อย่าลืมว่าต้องรีบไปดำเนินการแจ้งภายใน 15 วันด้วยนะครับ