ไม้หัวประเภทดอกมีอะไรบ้าง และปลูกดูแลอย่างไรให้เบ่งบานสวยงาม?

ไม้หัวประเภทดอกเป็นพืชประดับที่มีเสน่ห์เฉพาะตัว ด้วยความสามารถในการเก็บสะสมอาหารในหัวใต้ดิน ทำให้สามารถปลูกและดูแลได้ง่าย พร้อมดอกไม้ที่มีสีสันสดใสและกลิ่นหอม ทำให้เป็นตัวเลือกยอดนิยมสำหรับการจัดสวนและตกแต่งพื้นที่

ไม้หัวคืออะไรและมีกี่ประเภท

ไม้หัวหมายถึงพืชที่มีอวัยวะสะสมอาหารอยู่ใต้ดิน มีลักษณะกลมหรือเกือบกลม เพื่อช่วยให้พืชผ่านพ้นสภาวะที่ไม่เอื้ออำนวยได้ พืชเหล่านี้สามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก ได้แก่ ทรูบัลบ์ (True bulbs) ที่มีลำต้นใต้ดินโผล่พ้นดินเล็กน้อย มีรากงอกขึ้นมา คอร์ม (Corm) เป็นลำต้นใต้ดินตั้งตรง มองเห็นข้อปล้องชัดเจน มีดอกไม้งอกด้านบน ทูเบอร์ (Tuber) มีลักษณะอวบสั้น ไม่มีใบเกล็ดหุ้ม มีตาบุ่มลงไป และไรโซม (Rhizome) ที่เป็นลำต้นใต้ดินเรียกว่าแง่งหรือเหง้า มีข้อและปล้องสั้น หุ้มด้วยใบเกล็ดสีน้ำตาล

การจำแนกประเภทของไม้หัวนี้มีความสำคัญต่อการปลูกและดูแล เนื่องจากแต่ละประเภทมีลักษณะและความต้องการที่แตกต่างกัน ความเข้าใจในโครงสร้างของไม้หัวจะช่วยให้การปลูกและขยายพันธุ์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในการเลือกวิธีการขยายพันธุ์ที่เหมาะสม

ไม้หัวประเภทดอกยอดนิยมและวิธีการปลูก

ซ่อนกลิ่น ดอกไม้หอมกลางคืน

ซ่อนกลิ่น (Polianthes Tuberosa) เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี มีหัวใต้ดินคล้ายหัวหอม ใบเดี่ยวเรียวยาวปลายแหลม ดอกสีขาวออกเป็นช่อเดี่ยวแทงขึ้นกลางกอ มีกลิ่นหอมโดยเฉพาะกลางคืน การปลูกซ่อนกลิ่นต้องใช้ดินร่วนระบายน้ำดี ต้องการแดดเต็มวัน และความชื้นสูงแต่ไม่ชอบน้ำขัง ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหัว และควรปลูกในช่วงมีนาคม-พฤษภาคม สำหรับการดูแล ควรรดน้ำสม่ำเสมอแต่ปล่อยให้ดินแห้งระหว่างการรดน้ำ

การปลูกซ่อนกลิ่นในกระถางต้องเลือกกระถางขนาด 6 นิ้ว ปลูกหัวตื้นๆ ให้คอและไหล่โผล่ขึ้นมา ใช้ดินผสมที่ระบายน้ำดี เสริมด้วยใบไผ่ที่หมักแล้ว ซ่อนกลิ่นต้องการอุณหภูมิอบอุ่นในการงอก จึงควรเริ่มต้นในโรงเรือนหรือที่ปลอดภัยจากน้ำแข็ง

ทิวลิป ดอกไม้แห่งฤดูใบไม้ผลิ

ทิวลิป (Tulip) เป็นไม้ดอกประเภทหัวใต้ดิน หัวกลมคล้ายหอมใหญ่ มีอายุสั้น ใบเดี่ยวสีเขียวเข้ม แต่ละต้นมีใบประมาณ 3-4 ใบ ดอกเป็นดอกเดี่ยวรูปถ้วย สีสันหลากหลายตามสายพันธุ์ เช่น สีแดง ส้ม เหลือง ชมพู ขาว การปลูกทิวลิปควรทำในช่วงปลายกันยายน-ปลายพฤศจิกายน เมื่ออากาศไม่ร้อนจัดและดินยังไม่แข็งตัว ปลูกลึก 2-2.5 เท่าของความยาวหัว หัวหงายขึ้น

ทิวลิปชอบอากาศเย็น ดินร่วนหรือดินร่วนปนทรายระบายน้ำดี สามารถปลูกได้ทั้งที่แดดจัดหรือในร่ม แต่ดอกจะบานได้ดีในที่มีแสงสว่างส่องถึง หลังปลูกควรรดน้ำเพื่อให้หัวตั้งตัว แล้วปล่อยให้ดินแห้งก่อนรดครั้งต่อไป ควรให้ปุ่ยครั้งเดียวเมื่อปลูก และอีกครั้งเมื่อใบเต็มที่

พลับพลึง ไม้ดอกขนาดใหญ่น่าประทับใจ

พลับพลึง (Crinum) เป็นไม้ล้มลุก เมื่อโตสามารถสูงได้ถึง 120 เซนติเมตร ใบมีลักษณะอวบน้ำ ปลายใบแหลม ขอบใบเป็นคลื่น ช่อดอกออกมาจากกลางลำต้น ดอกช่อละประมาณ 12-40 ดอก กลีบดอกสีขาวแคบเรียวยาว พลับพลึงชอบที่ร่มเงาหรือมีแสงรำไรและชุ่มชื้น ขยายพันธุ์โดยการแยกหน่อหรือหัวใต้ดิน

สำหรับการปลูกพลับพลึง ควรเลือกตำแหน่งที่มีแสงกระจายสว่าง 3-4 ชั่วโมงต่อวัน อุณหภูมิที่เหมาะสมในฤดูร้อนคือ 20-25 องศาเซลเซียส และในฤดูหนาวควรอยู่ที่ 10-15 องศาเซลเซียส ต้องการดินที่อุดมด้วยสารอาหาร ระบายน้ำดี และมีความชื้นปานกลาง หัวพลับพลึงที่โตเต็มที่สามารถมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 20-25 เซนติเมตร

ไฮยาซินธ์ ดอกไม้หอมสีสันสดใส

ไฮยาซินธ์ (Hyacinth) เป็นไม้ดอก มีความสูงไม่เกิน 30 เซนติเมตร ใบสีเขียว ปลายใบแหลม แผ่นใบหนา ขอบใบห่อขึ้น ดอกออกเป็นช่อ มีดอกย่อยรูปถ้วย กลีบดอกหนามีหลายสี เช่น สีขาว ชมพู ฟ้า และม่วง ดอกมีกลิ่นหอม ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหัว ไฮยาซินธ์ชอบอากาศเย็น สามารถนำมาเลี้ยงในที่ร่มรำไรหรือห้องแอร์

การปลูกไฮยาซินธ์ต้องการแสงสว่างทางอ้อม หลีกเลี่ยงแสงแดดจัด อุณหภูมิที่เหมาะสมคือ 15-18 องศาเซลเซียส ดินต้องระบายน้ำดีและอุดมไปด้วยสารอาหาร การรดน้ำควรรอให้ดินผิวแห้งก่อน และใช้น้ำอุณหภูมิห้อง ไฮยาซินธ์ต้องการระยะพักผ่อน 6 สัปดาห์ในฤดูหนาว เพื่อส่งเสริมการออกดอก

แกลดิโอลัส ดอกไม้ตัดแต่งสวยงาม

แกลดิโอลัส (Gladiolus) หรือดอกซ่อนกลิ่นฝรั่ง ลำต้นสูงได้ถึง 150 เซนติเมตร ใบยาวเรียวคล้ายดาบ ดอกรูปกรวยคล้ายกับดอกกล้วยไม้ มีทั้งดอกที่มีกลิ่นหอมและไม่มีกลิ่นหอม ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหัว ชอบดินร่วนปนทรายระบายน้ำได้ดี การให้น้ำควรให้อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในฤดูที่มีอากาศร้อนจัด

แกลดิโอลัสใช้เวลา 60-120 วันในการผลิตช่อดอก เวลาที่ดีที่สุดสำหรับการปลูกคือเดือนกันยายน-พฤศจิกายน อุณหภูมิที่เหมาะสมคือ 20-28 องศาเซลเซียสในตอนกลางวัน และ 15-20 องศาเซลเซียสในตอนกลางคืน ดินควรเป็นดินร่วนปนทราย อุดมด้วยสารอินทรีย์ ลึกอย่างน้อย 30 เซนติเมตร มีค่า pH 5.5-6.5

การดูแลและขยายพันธุ์ไม้หัวประเภทดอก

เทคนิคการรดน้ำและให้ปุ่ย

การรดน้ำไม้หัวประเภทดอกต้องระวังไม่ให้น้ำขัง เนื่องจากอาจทำให้หัวเน่าเปื่อย ควรรดน้ำเมื่อดินผิวแห้ง และปล่อยให้ดินระบายน้ำออกจากรูใต้กระถาง สำหรับไม้หัวส่วนใหญ่ ควรลดการรดน้ำในฤดูหนาวเพื่อให้พืชเข้าสู่ระยะพักผ่อน การให้ปุ่ยควรทำในช่วงฤดูเจริญเติบโต โดยใช้ปุ่ยเหลวผสมน้ำทุก 2 สัปดาห์

ปุ่ยที่เหมาะสำหรับไม้หัวควรมีฟอสฟอรัสสูง เช่น สูตร 5-10-10 เพื่อส่งเสริมการออกดอก ไม่ควรให้ปุ่ยไนโตรเจนมากเกินไป เพราะอาจทำให้ใบเจริญมากแต่ดอกน้อย การให้ปุ่ยจะหยุดหลังเดือนสิงหาคมเพื่อเตรียมพืชเข้าสู่ระยะพักผ่อน

วิธีการขยายพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพ

การขยายพันธุ์ไม้หัวสามารถทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับประเภทของหัว สำหรับทรูบัลบ์ สามารถแยกหัวลูกที่เกิดขึ้นรอบหัวแม่ คอร์มสามารถแยกหัวลูกหรือปลูกใหม่จากคอร์มเมลได้ ทูเบอร์สามารถแบ่งเป็นชิ้นโดยให้มีตาอย่างน้อย 1 ตาต่อชิ้น ไรโซมสามารถตัดเป็นท่อนยาว 3 นิ้ว โดยมีจุดเจริญที่ปลายแต่ละท่อน

การเพาะเมล็ดเป็นอีกวิธีหนึ่งในการขยายพันธุ์ แต่ใช้เวลานานกว่าและอาจได้พันธุ์ที่แตกต่างจากพ่อแม่ วิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อเป็นเทคนิคที่ทันสมัยสำหรับการผลิตพืชจำนวนมากในเวลาสั้น การเลือกวิธีขยายพันธุ์ควรพิจารณาจากประเภทของไม้หัว ความต้องการในการใช้งาน และทรัพยากรที่มีอยู่

การจัดการในฤดูหนาว

ไม้หัวหลายชนิดต้องการการจัดการพิเศษในฤดูหนาว โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าที่พืชทนได้ ไม้หัวที่ไม่ทนหนาวควรขุดหัวขึ้นมาเก็บในที่แห้งและเย็น การเก็บรักษาหัวควรให้แห้งหลายวันก่อน แล้วห่อด้วยกระดาษหนังสือและเก็บในที่อุณหภูมิ 4-10 องศาเซลเซียส

สำหรับไม้หัวที่ปลูกในกระถาง สามารถย้ายเข้าในร่มหรือโรงเรือนเมื่อเริ่มเข้าสู่ฤดูหนาว ควรลดการรดน้ำและหยุดให้ปุ่ยในระยะนี้ การคลุมดินด้วยวัสดุปกคลุมจะช่วยปกป้องหัวจากความเย็นสำหรับพืชที่ปลูกกลางแจ้ง

สรุป

ไม้หัวประเภทดอกเป็นพืชประดับที่มีเสน่ห์และนิยมปลูกกันอย่างแพร่หลาย ด้วยความหลากหลายของสายพันธุ์ สีสัน และกลิ่นหอม การเข้าใจถึงลักษณะและความต้องการของแต่ละประเภทจะช่วยให้การปลูกและดูแลเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ การเลือกพื้นที่ปลูกที่เหมาะสม การจัดการน้ำและปุ่ยอย่างถูกต้อง รวมถึงการป้องกันโรคและแมลงศัตรูพืช จะทำให้ได้ดอกไม้ที่สวยงามและมีคุณภาพ นอกจากนี้ การขยายพันธุ์ที่เหมาะสมจะช่วยให้สามารถเพิ่มจำนวนต้นและรักษาสายพันธุ์ที่ดีไว้ได้ตลอดไป

#สาระ #ไม้หัว #ไม้ดอก #ซ่อนกลิ่น #ทิวลิป #พลับพลึง #ไฮยาซินธ์ #แกลดิโอลัส #การปลูกไม้ดอก #จัดสวน #ไม้ประดับ