ต้นไม้ในบ้านช่วยกรองอากาศได้จริงหรือ? คุณภาพอากาศภายในบ้านจะดีขึ้นด้วยพืชสีเขียวหรือไม่?

สารพิษที่แอบแฝงในบ้านของเราจริงหรือ?

บ้านสมัยใหม่อาจดูสะอาดและปลอดภัย แต่ความจริงแล้วเต็มไปด้วยสารเคมีอันตรายที่มองไม่เห็น สารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย หรือที่เรียกว่า VOCs สามารถคิดเป็น 90% ของมลพิษอากาศภายในอาคาร สารเหล่านี้มาจากเฟอร์นิเจอร์ สีทาบ้าน วัสดุก่อสร้าง และแม้แต่พรมในบ้านของเรา

สารพิษหลักที่พบในบ้านได้แก่ ฟอร์มาลดีไฮด์จากไม้อัดและเฟอร์นิเจอร์ เบนซีนจากพลาสติกและหมึกพิมพ์ ไตรคลอโรเอทธิลีนจากสีทาบ้าน และไซลีนจากแผ่นไม้แปรรูป การสัมผัสสารเหล่านี้เป็นเวลานานอาจทำให้เกิดอาการปวดหัว เวียนศีรษะ ระคายเคืองตา และระบบทางเดินหายใจ

การศึกษาของ NASA เปิดเผยความสามารถของพืช

การศึกษาที่มีชื่อเสียงของ NASA ในปี 1989 พบว่าพืชในบ้านสามารถกำจัดสารพิษจากอากาศได้ โดยเฉพาะในพื้นที่ปิดที่มีการหมุนเวียนอากาศน้อย การทดลองใช้ห้องปิดผนึกจากกระจกใสและปล่อยสารเคมีอันตรายเข้าไป จากนั้นวัดประสิทธิภาพการกำจัดของพืชภายใน 24 ชั่วโมง

ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าพืชหลายชนิดสามารถลดความเข้มข้นของสารพิษได้มากถึง 90% โดยเฉพาะพืชสกุลฟิโลเดนดรอนที่แสดงประสิทธิภาพสูงในการกำจัดฟอร์มาลดีไฮด์และต้นแอลเวร่าที่มีประสิทธิภาพในการขจัดฟอร์มาลดีไฮด์ในความเข้มข้นต่ำ

กลไกการทำงานของพืชในการกรองอากาศ

พืชกรองอากาศผ่านกระบวนการที่เรียกว่า “ไฟโตรีมีดิเอชัน” ซึ่งทำงานผ่านหลายวิธี ได้แก่ การดูดซึม การเจือจาง การตกตะกอน และการกรอง ใบพืชดูดซึมโมเลกุลในอากาศผ่านปากใบ ซึ่งเป็นอุปกรณ์หลักในกระบวนการดูดซึมและกรอง

สิ่งที่น่าสนใจคือ ระบบรากและดินหรือตัวกลางการปลูกมีบทบาทสำคัญในการดูดซับสารมลพิษมากกว่าตัวพืชเอง ชุมชนจุลินทรีย์รอบระบบรากช่วยดูดซับและย่อยสลายสารพิษ นอกจากนี้ พืชยังช่วยเพิ่มความชื้นในอากาศให้อยู่ในช่วงที่เหมาะสมต่อสุขภาพมนุษย์

ข้อจำกัดของการใช้พืชกรองอากาศ

แม้การศึกษาของ NASA จะแสดงผลลัพธ์ที่น่าประทับใจ แต่การนำไปใช้จริงในชีวิตประจำวันมีข้อจำกัด หน่วยงาน EPA ได้ชี้แจงว่า เพื่อให้ได้ผลเทียบเท่ากับการทดลอง จะต้องใช้พืชถึง 680 ต้นในบ้านทั่วไป การทดลองในห้องปิดผนึกไม่สามารถแปลผลไปใช้กับสภาพแวดล้อมจริงได้โดยตรง

การศึกษาใหม่ๆ ชี้ให้เห็นว่า จำเป็นต้องมี “ป่าในบ้าน” จึงจะสร้างผลกระทบที่วัดได้จริงต่อการลด VOCs อย่างไรก็ตาม พืชยังคงมีประโยชน์ในการปรับปรุงคุณภาพอากาศในระดับหนึ่ง แต่ไม่ควรถือเป็นทางเลือกแทนเครื่องกรองอากาศ

พืชกรองอากาศที่แนะนำสำหรับบ้าน

พืชที่เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้น

ต้นเหงือกปลาไหล หรือลิ้นมังกร เป็นพืชที่แข็งแรงและดูแลง่าย ทนแล้งดี ชอบแสงแดดปานกลาง และสามารถกำจัดเบนซีน ฟอร์มาลดีไฮด์ และไตรคลอโรเอทธิลีน พืชชนิดนี้ยังผลิตออกซิเจนในเวลากลางคืนด้วย

ต้นเศรษฐีเรือนใน หรือ Spider Plant เป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่ดี เลี้ยงง่าย ทนการละเลย และสามารถกำจัดฟอร์มาลดีไฮด์และไซลีน เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่มีประสบการณ์ในการปลูกพืช

พืชสำหรับพื้นที่แสงน้อย

ต้นพลูด่าง หรือ Golden Pothos เป็นพืชเลื้อยที่ทนต่อแสงน้อย สามารถกำจัดฟอร์มาลดีไฮด์ เบนซีน และไซลีน ดูแลง่ายและเหมาะสำหรับออฟฟิศ

ต้นเดหลี หรือ Peace Lily เป็นพื้นที่ร่มรำไร สามารถกำจัดสารพิษได้หลายชนิดรวมถึงแอมโมเนีย มีดอกสีขาวสวยงามเป็นโบนัส

พืชที่ปลอดภัยสำหรับสัตว์เลี้ยง

สำหรับบ้านที่มีสัตว์เลี้ยง ควรเลือกพืชที่ไม่เป็นพิษ ต้นเศรษฐีเรือนใน Boston Fern และ Areca Palm เป็นตัวเลือกที่ปลอดภัย พืชเหล่านี้ยังคงสามารถกรองอากาศได้ดีโดยไม่เป็นอันตรายต่อสุขวิพากษ์

การดูแลพืชกรองอากาศให้มีประสิทธิภาพ

การจัดการความชื้น

ความชื้นเป็นปัจจัยสำคัญในการดูแลพืชในบ้าน ควรรักษาระดับความชื้นที่ 60-80% ซึ่งเหมาะสำหรับพืชส่วนใหญ่ สามารถเพิ่มความชื้นด้วยการวางถาดน้ำใกล้พืช การฉีดละอองน้ำเบาๆ หรือการจัดกลุ่มพืชไว้ด้วยกันเพื่อสร้างไมโครไคลเมต

การรดน้ำที่ถูกต้อง

ควรตรวจสอบความชื้นของดินก่อนรดน้ำทุกครั้ง รดน้ำอย่างทั่วถึงแต่ไม่บ่อยจนเกินไป และให้ดินแห้งระหว่างการรดน้ำ ใช้น้ำอุณหภูมิห้องเพื่อไม่ให้รากช็อก ในฤดูหนาวควรลดความถี่ในการรดน้ำเนื่องจากพืชเจริญเติบโตช้าลง

การเลือกดินและตำแหน่ง

ดินที่ดีต้องระบายน้ำได้ดีและมีสารอินทรีย์ พืชส่วนใหญ่ชอบแสงแดดรำไรถึงปานกลาง ควรหลีกเลี่ยงการวางพืชในที่ที่มีแสงแดดจัด การหมุนเวียนอากาศที่ดีจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการกรองอากาศ

ประโยชน์ต่อสุขภาพจิตจากพืชในบ้าน

นอกจากการกรองอากาศแล้ว พืชในบ้านยังมีผลดีต่อสุขภาพจิต การศึกษาพบว่า การอยู่ใกล้พืชช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวล เพิ่มความสามารถในการจดจ่อและความสุข และสร้างความรู้สึกมีความรับผิดชอบ

การวิจัยในปี 2015 พบว่า ผู้ที่ทำงานกับพืชในบ้านมีอัตราการเต้นของหัวใจที่ดีขึ้นและความดันโลหิตลดลง เมื่อเทียบกับผู้ที่ทำงานกับคอมพิวเตอร์ ผู้เข้าร่วมการศึกษายังรายงานว่ารู้สึกสบายและผ่อนคลายมากขึ้น

การเปรียบเทียบกับเครื่องกรองอากาศ

เครื่องกรองอากาศ HEPA มีประสิทธิภาพสูงในการกำจัดอนุภาคขนาดเล็กและเชื้อโรค ขณะที่ตัวกรองคาร์บอนช่วยกำจัดก๊าซและกลิ่น เครื่องกรองอากาศทำงานได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพสูงกว่าพืช แต่ต้องใช้ไฟฟ้าและมีค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษา

พืชทำงานช้ากว่าแต่ให้ประโยชน์หลายด้าน ไม่ใช้ไฟฟ้า เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และมีค่าใช้จ่ายต่ำ การรวมกันระหว่างพืชและเครื่องกรองอากาศจะให้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

สรุป

พืชในบ้านสามารถช่วยกรองอากาศได้จริง แต่ไม่ใช่วิธีการแก้ปัญหามลพิษอากาศที่สมบูรณ์ ประสิทธิภาพการกรองขึ้นอยู่กับชนิดของพืช จำนวน และสภาพแวดล้อม การศึกษาใหม่ๆ แสดงให้เห็นว่า พืชบางชนิดสามารถกำจัด VOCs ได้มากกว่า 80% แต่ในสภาพแวดล้อมจริงจำเป็นต้องมีพืชจำนวนมาก

การใช้พืชกรองอากาศควรมองเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์การปรับปรุงคุณภาพอากาศในบ้าน7 ควรผสมผสานกับการระบายอากาศที่ดี การเลือกใช้วัสดุที่ปล่อยสารเคมีน้อย และการใช้เครื่องกรองอากาศเมื่อจำเป็น ประโยชน์ของพืชไม่ได้จำกัดเพียงการกรองอากาศ แต่ยังรวมถึงการปรับปรุงสุขภาพจิตและความสวยงามของพื้นที่อยู่อาศัย

#สาระ #พืชกรองอากาศ #คุณภาพอากาศในบ้าน #ต้นไม้ฟอกอากาศ #มลพิษอากาศภายในอาคาร #สุขภาพในบ้าน #การปลูกพืชในบ้าน #ไฟโตรีมีดิเอชัน #VOCs #ฟอร์มาลดีไฮด์ #เบนซีน