ต้นเคราฤาษี นอกจากจะมีความสวยงามเป็นไม้ประดับที่นิยมแล้ว ยังเป็นพืชที่มีคุณสมบัติพิเศษในการฟอกอากาศและดูดซับมลพิษได้อย่างดีเยี่ยม ช่วยเพิ่มคุณภาพอากาศภายในบ้านและรอบๆ บริเวณที่ปลูก โดยเฉพาะในยุคที่มลพิษทางอากาศอย่าง PM 2.5 เป็นปัญหาสำคัญ ต้นไม้ชนิดนี้จึงได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ

ลักษณะและถิ่นกำเนิดของเคราฤาษี

เคราฤาษี หรือมีชื่อเรียกอื่นๆ อย่าง หนวดฤาษี หนวดตาแป๊ะ และ Spanish Moss มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tillandsia usneoides อยู่ในวงศ์ Bromeliaceae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับสับปะรด มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาเหนือและอเมริกาใต้ ปัจจุบันพบได้ทั่วไปในหลายประเทศทั่วโลก

ลักษณะเด่นของเคราฤาษีคือมีลักษณะเป็นเส้นสีเขียวเทา ห้อยลงคล้ายเคราของฤาษี มีความพิเศษตรงที่มีขนเล็กๆ หรือที่เรียกว่า “ไตรโคม” (Trichome) สีเงินหรือสีขาวจำนวนมากกระจายอยู่ตามใบ ทำหน้าที่ดูดซับความชื้นและธาตุอาหารจากอากาศ รากของเคราฤาษีมีไว้เพียงเพื่อยึดเกาะเท่านั้น ไม่ได้ใช้ดูดสารอาหารเหมือนพืชทั่วไป

เคราฤาษีสามารถออกดอกได้ แต่ดอกมีขนาดเล็กมากและมีอายุสั้นเพียง 2-3 วันเท่านั้น ลำต้นสามารถเจริญเติบโตและทอดยาวได้ถึง 30 เมตร

กลไกการฟอกอากาศของเคราฤาษี

คุณสมบัติพิเศษที่ทำให้เคราฤาษีเป็นพืชฟอกอากาศชั้นเยี่ยมคือ ไตรโคมหรือขนเล็กๆ ที่ปกคลุมทั่วลำต้นและใบ ทำหน้าที่ดูดซับฝุ่นละอองและสารพิษในอากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จากการศึกษาวิจัย พบว่าเคราฤาษีสามารถดูดซับโลหะหนักและมลพิษในอากาศได้ดี โดยงานวิจัยหนึ่งพบว่าห้องที่มีเคราฤาษีสามารถลดปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ได้มากกว่าห้องที่ไม่มีเคราฤาษีถึง 16.5% นอกจากนี้ยังพบว่าโครงสร้างของไตรโคมและความหนาแน่นของการจัดเรียงตัวมีผลต่อประสิทธิภาพในการดักจับฝุ่นละออง

ในประเทศเกาหลีช่วงปี 2557-2559 เมื่อเกิดปัญหาฝุ่นควันปกคลุมเมือง คนเกาหลีที่อาศัยอยู่ในคอนโดและตึกสูงได้สั่งซื้อเคราฤาษีไปใช้เป็นม่านกันฝุ่น โดยใช้ร่วมกับสแลนกรองแสงกันลม ซึ่งช่วยลดฝุ่นละอองที่เข้าสู่ที่พักอาศัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เคราฤาษีกับความเชื่อเรื่องความเป็นมงคล

นอกจากคุณสมบัติในการฟอกอากาศแล้ว เคราฤาษียังมีความเชื่อเกี่ยวกับความเป็นมงคลอีกด้วย มีความเชื่อว่าหากสามารถปลูกเคราฤาษีให้มีเส้นห้อยยาวลงมาได้มาก ผู้ปลูกก็จะมีอายุยืนยาวเช่นกัน

ความเชื่อนี้อาจเชื่อมโยงกับลักษณะการเจริญเติบโตของเคราฤาษีที่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ยาวนานและเส้นสามารถยืดยาวได้มาก ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความยืนยาวและความอุดมสมบูรณ์

เทคนิคการปลูกและดูแลเคราฤาษี

การเลือกตำแหน่งปลูก

เคราฤาษีชอบอยู่ในที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก มีลมพัดผ่าน และได้รับแสงแดดรำไร สภาวะที่เหมาะสมที่สุดคือแสงแดดประมาณสะแลนหนึ่งชั้นหรือใต้ร่มไม้ใหญ่ ควรแขวนเคราฤาษีในตำแหน่งที่ไม่ทึบจนเกินไป

หากต้องการปลูกเป็นม่านต้นไม้ที่อาจต้องโดนแดดจัด สามารถทำได้เพราะเคราฤาษีทนทานมาก แต่ควรดูแลบำรุงมากขึ้น เช่น รดน้ำเช้า-เย็น หรือพ่นละอองน้ำบ่อยๆ

การให้น้ำ

เคราฤาษีเป็นพืชที่ต้องการความชื้น แนะนำให้รดน้ำเป็นละอองทุกวัน โดยเฉพาะในช่วงที่อากาศแห้งหรือฝนไม่ตก แต่ระวังไม่ให้ชื้นตลอดเวลาเพราะความอับชื้นเป็นสาเหตุของเชื้อราที่ทำให้เคราฤาษีมีราดำมาเกาะ

การให้ปุ๋ย

แม้เคราฤาษีจะสามารถดูดซับธาตุอาหารจากอากาศได้เอง แต่การให้ปุ๋ยเสริมจะช่วยให้เจริญเติบโตได้ดียิ่งขึ้น แนะนำให้ใช้ปุ๋ยน้ำเจือจางฉีดพ่นประมาณเดือนละครั้ง

มีสูตรปุ๋ยง่ายๆ ที่สามารถทำเองได้ เช่น ผงกาแฟ 1 ช้อนชาผสมกับน้ำประมาณ 1 ลิตร แล้วเติมเครื่องดื่มชูกำลังอีกเล็กน้อย ซึ่งจะมีวิตามินบีช่วยเร่งราก เร่งการเจริญเติบโต

การดูแลให้อากาศถ่ายเท

เนื่องจากเคราฤาษีเติบโตด้วยการดูดซับอาหารจากอากาศ ควรคอยสางเคราเพื่อให้มีช่องว่างให้อากาศเข้าถึงด้านในได้ ไม่ให้แน่นเกินไป การสางบ่อยๆ ยังช่วยลดโอกาสที่เคราฤาษีจะดำหรือแห้งได้อีกด้วย

วิธีขยายพันธุ์เคราฤาษีแบบง่ายๆ

การขยายพันธุ์เคราฤาษีทำได้ง่ายมาก เพียงแค่แยกหรือตัดกิ่งจากต้นเดิม วิธีง่ายๆ คือ:

1. เลือกตัดตะข่ายทำเป็นวงกลม
2. ใช้เชือกหรือลวดมัดเคราฤาษีที่ได้มาใส่ในตะข่าย
3. แขวนในตำแหน่งที่เหมาะสม มีแสงแดดรำไรและอากาศถ่ายเทสะดวก
4. รดน้ำหรือฉีดพ่นละอองน้ำสม่ำเสมอ
5. สังเกตการเจริญเติบโตและแตกยอดใหม่

เคราฤาษีมีการเจริญเติบโตที่ค่อนข้างเร็วหากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม และสามารถแตกยอดใหม่ได้ดีเมื่อได้รับการดูแลอย่างถูกวิธี

เคราฤาษีอันตรายต่อสุขภาพจริงหรือ?

มีข่าวลือบนโซเชียลมีเดียที่แชร์ว่าเคราฤาษีเป็น “ไม้สารพัดพิษ” เป็นไม้เลื้อยชั้นต่ำ และทุกเย็นจะพ่นสปอร์ออกมาจำนวนมาก ส่งผลต่อปอด ทำให้เกิดโรคภูมิแพ้หรือแม้แต่มะเร็งปอด

ความจริงแล้ว ข้อมูลดังกล่าวไม่เป็นความจริงแต่อย่างใด จากการตรวจสอบข้อเท็จจริงกับผู้เชี่ยวชาญ พบว่าเคราฤาษีเป็นเพียงไม้ประดับเหมือนพืชอื่นๆ ทั่วไป ไม่ใช่ปรสิตหรือพืชอันตราย

เคราฤาษีไม่ได้เป็นไม้เลื้อยชั้นต่ำตามที่มีการแชร์ แต่เป็นพืชชั้นสูงที่มีท่อลำเลียงและสร้างดอก นอกจากนี้ไม่มีการสร้างสปอร์พ่นออกมาแต่อย่างใด เพราะเป็นพืชมีดอกที่ขยายพันธุ์ด้วยการสร้างเมล็ด

จึงสรุปได้ว่า เคราฤาษีเป็นพืชที่ปลอดภัย ไม่มีอันตรายต่อสุขภาพ และยังช่วยดักฝุ่นได้ดีอีกด้วย

ประโยชน์อื่นๆ ของเคราฤาษี

นอกจากคุณสมบัติในการฟอกอากาศแล้ว เคราฤาษียังมีประโยชน์อื่นๆ อีกมากมาย:

1. ใช้เป็นม่านบังแสงแดด: เมื่อนำมาทำเป็นม่านหรือแขวนบริเวณหน้าต่าง จะช่วยบังแสงแดดและลดความร้อนที่จะเข้าสู่บ้าน
2. วัสดุตกแต่ง: นิยมนำมาใช้ตกแต่งสวน คาเฟ่ ร้านอาหาร หรือจัดในงานแต่งงานเพื่อเพิ่มความสวยงาม
3. วัสดุในอุตสาหกรรม: ด้วยคุณสมบัติไม่ติดไฟ จึงมีการนำไปใช้เป็นวัสดุยัดเบาะนั่งในรถยนต์หรือโซฟาแทนฟางข้าวหรือเยื่อเปลือกมะพร้าว
4. ช่วยลดก๊าซเรดอน: จากการศึกษาพบว่าเคราฤาษีสามารถดูดซับก๊าซเรดอนได้ โดยมีประสิทธิภาพการดักจับสูงถึง 48.25%
5. ดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ในเวลากลางคืน: เคราฤาษีมีกระบวนการสังเคราะห์แสงแบบแคคตัส (CAM) ซึ่งจะดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ในเวลากลางคืน ช่วยเพิ่มคุณภาพอากาศในบ้าน

การปลูกเคราฤาษีจึงไม่เพียงแต่ให้ความสวยงามเท่านั้น แต่ยังมีประโยชน์หลากหลายด้านที่ช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อมอีกด้วย

สรุป

เคราฤาษีเป็นพืชที่มีคุณสมบัติพิเศษในการฟอกอากาศด้วยไตรโคมหรือขนเล็กๆ ที่กระจายอยู่ทั่วลำต้นและใบ สามารถดูดซับฝุ่นละออง PM 2.5 โลหะหนัก และสารมลพิษในอากาศได้ดี นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติในการกรองก๊าซเรดอนและดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ในเวลากลางคืน

การปลูกและดูแลเคราฤาษีทำได้ง่าย เพียงให้น้ำสม่ำเสมอ วางในตำแหน่งที่มีแสงแดดรำไรและอากาศถ่ายเทสะดวก ให้ปุ๋ยเดือนละครั้ง และคอยสางเคราให้โปร่งเพื่อให้อากาศเข้าถึงด้านใน

นอกจากคุณประโยชน์ทางด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อมแล้ว เคราฤาษียังเป็นไม้มงคลตามความเชื่อ ที่ว่าหากปลูกให้มีเส้นยาวลงมามาก ผู้ปลูกก็จะมีอายุยืนยาวเช่นกัน

จากข้อมูลทั้งหมด จึงสรุปได้ว่าเคราฤาษีเป็นพืชที่มีประโยชน์หลากหลาย ปลอดภัย และควรค่าแก่การปลูกเลี้ยงเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อม

#สาระ #เคราฤาษี #หนวดฤาษี #ไม้ฟอกอากาศ #พืชดูดซับฝุ่น #PM25 #ต้นไม้มงคล #ไม้แขวน #SpanishMoss #Tillandsia #ไม้ตกแต่งบ้าน