ไม่ใช่แค่ฝัน! สาธารณสุขจับมือสถาบันแพทย์ชั้นนำ เร่งเครื่องพัฒนา ATMPs-สเต็มเซลล์ ยาขั้นสูงรักษาโรคร้ายแรง หวังให้คนไทยและชาวต่างชาติเข้าถึงการรักษามาตรฐานระดับโลก ตั้งเป้าสร้างมูลค่าเศรษฐกิจ 1,500 ล้านบาทต่อปี

นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า เมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2568 คณะแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และหน่วยงานระดับกรมของกระทรวงสาธารณสุข ร่วมกันลงนามประกาศเจตนารมณ์การพัฒนาผลิตภัณฑ์ การแพทย์ขั้นสูง (ATMPs) เพื่อเพิ่มโอกาสการเข้าถึงยา ATMPs ที่ได้มาตรฐาน ส่งเสริมเศรษฐกิจชีวภาพมูลค่าสูงเพื่อสร้างรายได้และเป็นศูนย์กลางบริการทางการแพทย์ของภูมิภาค

ด้วยในปัจจุบันมีการวิจัยพัฒนาผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูง หรือ ATMPs ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ ยาที่มีตัวยาที่ออกฤทธิ์เป็นยีน สเต็มเซลล์ หรือเนื้อเยื่อ ซึ่งในต่างประเทศมีการวิจัยและประสบความสำเร็จอย่างมากมาย และผลิตภัณฑ์ดังกล่าวยังมีจุดเด่นที่มีการพัฒนาทางการแพทย์อย่างก้าวกระโดด เช่น ใช้รักษาโรคทางพันธุกรรมบางชนิดที่ไม่มียารักษาได้ หรือใช้รักษาโรคร้ายแรงที่ ผู้ป่วยผ่านการใช้ยาหรือวิธีการรักษาอื่นแล้วยังไม่สามารถรักษาให้หายได้ เป็นต้น โดยผลิตภัณฑ์ดังกล่าวมีมูลค่า 1 แสนถึง 1 ล้านเหรียญสหรัฐอเมริกา หรือ 3 – 30 ล้านบาท ต่อการรักษาแต่ละครั้ง

อย่างไรก็ดี ในปี 2567 ที่ผ่านมา ผลิตภัณฑ์ ATMPs มีขนาดตลาดถึง 2.28 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐฯ (Dimension market research) เพื่อให้ประเทศไทยมีผลิตภัณฑ์ ATMPs ที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล และสามารถต่อยอดความก้าวหน้าให้กับประเทศได้ จึงจำเป็นต้องเร่งรัดการพัฒนาโดยมีเป้าหมายปี 2568 ให้คนไทยและชาวต่างชาติ สามารถเข้าถึงยา ATMPs ในประเทศไทย ที่ได้มาตรฐานอย่างเหมาะสม ผ่านกลไกการอนุญาตวิจัย ยา

“ภายในปี 2569 ผลิตภัณฑ์ ATMPs ที่วิจัยและผลิตในประเทศผ่านการรับรองสู่ตลาดอย่าง น้อย 2 รายการ กระทรวงสาธารณสุข คณะแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาล รามาธิบดี คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ได้ เล็งเห็นถึงความสำคัญในการเร่งรัดการวิจัยพัฒนาผลิตภัณฑ์ ATMPs ที่ได้มาตรฐาน คุ้มครองให้ ประชาชนได้มีโอกาสในการเข้าถึงยา ATMPs อย่างเป็นธรรมตามหลักจริยธรรมและสิทธิมนุษยชน จึงได้ร่วมลงนามประกาศเจตนารมณ์ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูง หรือที่เรียกว่า ATMPs ในวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2568 เพื่อส่งเสริมการวิจัย การผลิตและการใช้ประโยชน์จาก ผลิตภัณฑ์ ATMPs ที่ได้มาตรฐาน เป็นที่ยอมรับ เพื่อเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงยาของผู้ป่วยตามหลัก จริยธรรมและสิทธิมนุษยชน และความสามารถในการแข่งขันของประเทศ โดยตั้งเป้าหมาย เปิดบริการและวิจัยผลิตภัณฑ์ ATMPs ในพื้นที่ทดลองจำนวน 5 แห่ง ในสังกัดกรมการแพทย์ กรม ควบคุมโรค สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ควบคู่ไปกับการ จัดตั้งศูนย์บริการผลิตภัณฑ์ยา ATMPs แบบเบ็ดเสร็จ เพื่ออำนวยความสะดวกในการอนุมัติการ วิจัยและผลิตภัณฑ์ยา ATMPs ทั้งนี้คณะกรรมการฯ คาดว่าการดำเนินงานตามเจตนารมณ์นี้ จะช่วยสร้างเศรษฐกิจให้กับประเทศประมาณ 1,500 ล้านบาท/ต่อปี”