เทศกาลตรุษจีน เป็นเทศกาลแห่งความสุขของชาวจีนและชาวไทยเชื้อสายจีน ที่ถือเป็นการเปลี่ยนปีตามปฏิทินจันทรคติ หรือ ใช้ดวงจันทร์เป็นตัวกำหนด ในเทศกาลนี้จะมีการไหว้เจ้า โดยเฉพาะเทพเจ้าที่ผูกพันและใกล้ชิดกับมนุษย์ที่สุด นั้นคือเทพเจ้าตี่จู้เอี๊ยะ ซึ่งเป็นเทพเจ้าอยู่ประจำบ้าน อยู่ติดพื้นดิน หากเปรียบเทียบกับของประเทศไทย อาจเรียกว่าเป็นพระภูมิในเวอร์ชันคนจีนนั่นเอง
เมื่อถึงเทศกาลสำคัญ เช่นตรุษจีน สาร์ทจีน เจ้าบ้านจะต้องจัดเตรียมสิ่งของอันเป็นมงคลเพื่อแสดงความเคารพ ความกตัญญู และขอบคุณเทพเจ้าที่คุ้มครอง และช่วยเหลือคนในบ้านให้เจริญรุ่งเรือง เทศกาลสำคัญเช่นเทศกาลตรุษจีนนี้ จะมีกรรมวิธีและกำหนดการไหว้ตี่จู้เอี๊ยะที่มากกว่าเทศกาลอื่นสักหน่อย เพราะเป็นการเฉลิมฉลองการขึ้นปีใหม่นั้นเอง โดยกำหนดการเบื้องต้น จะมีการไหว้ส่งเทพเจ้าขึ้นสวรรค์ ไหว้วันสิ้นปี ไหว้วันปีใหม่ และ ไหว้รับเทพเจ้ากลับจากสวรรค์ ซึ่ง กำหนดการสำหรับปี 2566 มีกำหนดการดังนี้
- วันส่งเจ้าขึ้นสวรรค์ วันอาทิตย์ ที่ 15 มกราคม 2566 เวลามงคล 9.30 – 10.00 น.
- วันไหว้วันสิ้นปี วันเสาร์ที่ 21 มกราคม 2566 เวลามงคล 7.00-7.30 น.
- วันไหว้วันปีใหม่ วันตรุษจีน วันอาทิตย์ ที่ 22 มกราคม 2566 เวลามงคล 9.30 – 10.00 น.
- วันรับเจ้ากลับจากสวรรค์ วันพุธที่ 25 มกราคม 2566 เวลามงคล 6.30 – 7.00 น.
การไหว้ตี่จู้เอี๊ยะในแต่ละวันนั้น กำหนดให้มีสิ่งของสำคัญและเป็นมงคล โดยอาจมีมากหรือน้อยตามแต่ฐานะของแต่ละบุคคล หรือ ตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น ที่อาจแตกต่างกันไปบ้าง แต่โดยรวมแล้วเป็นไปเพื่อแสดงความเคารพดังที่กล่าวมาแล้วในเบื้องต้น โดยแต่ละวันมีของไหว้ที่แนะนำเบื้องต้นดังนี้
วันส่งเจ้าขึ้นสวรรค์
การส่งเจ้าขึ้นสวรรค์เป็นความเชื่อว่าเทพเจ้าจะเสด็จขึ้นไปรายงานพฤติกรรมของเจ้าบ้านว่าเป็นบุคคลเช่นไร ทำดี ทำชั่วมากน้อยแค่ไหน เรียกว่าถือบัญชีบุญกรรมของทุกคนขึ้นไปรายงานต่อเทพบนสวรรค์ บางท่านนำน้ำผึ้งไปป้ายปาก เพื่อให้เทพเจ้าปากหวาน จะได้รายงานแต่สิ่งดี ๆ ของตนเท่านั้น ซึ่งความจริงคงเป็นไปไม่ได้ เพราะเทพเจ้าน่าจะอยู่เหนือน้ำผึ้งและรายงานตามความเป็นจริงในวันนี้สิ่งของที่จำเป็นมีดังนี้
- ผลไม้ 3-5 อย่าง หรืออย่าน้อยที่สุดคือส้ม 5 ผล
- น้ำชา 5 ถ้วย
- กระดาษนก กระดาษม้า
- เพ้า หรือ ชุดเทพเจ้าตี่จู้เอี๊ยะ ให้ท่านมีชุดใหม่ขึ้นไปสวรรค์
- ขนมจันอับ
- กระดาษหงิ่งเตี๋ย 5 ชุด
- อาจมีของประกอบอื่นได้ เช่น ของไหว้ ซาแซ โหว้งแซ กระดาษหงิ่งเต้า เทียงเถ่าจี้ เป็นต้น
วันไหว้สิ้นปี
วันนี้ถือเป็น ไฮไลท์ของเทศกาลตรุษจีน เพราะเป็นการไหว้ชุดใหญ่ ขอบคุณเทพเจ้าตี่จู้เอี๊ยะที่ดูแล คุ้มครองมาตลอดปี ซึ่งมีของไหว้ดังนี้
- ผลไม้ 3-5 อย่าง หรืออย่าน้อยที่สุดคือส้ม 5 ผล
- ของไหว้ ซาแซ โหว้งแซ เช่น ไก่ กุ้ง เป็ด ปลา หมู
- น้ำชา 5 ถ้วย
- ขนมจันอับ
- เผือกหิมะ
- พุทราเชื่อม
- ผัดหมี่
- ขนมบัวลอยหรือขนมอี๋
- ต้มหน่อไม้จีน
- ผัดผักเจ
- ขนมถ้วยฟูสีชมพู และ สีน้ำตาล
- ขนมเข่ง
- ขนมเทียน
- ซาลาเปา
- ซาลาเปาลูกท้อ
- กระดาษหงิ่งเตี๋ย 5 ชุด
- กระดาษหงิ่งเต้า กิมเตี๊ยว และอาจเพิ่มกระทงกระดาษเงินกระดาษทอง
วันไหว้วันปีใหม่ วันตรุษจีน
วันนี้โดยปกติแล้วบางท่านนิยมเรียกวันเที่ยว หรือ วันถือ จะไม่ทำงานโดยเด็ดขาด เพราะจะส่งผลให้ต้องทำงานหนักตลอดปี บางบ้านอาจไม่ไหว้ในวันนี้ แต่โดยแท้จริงแล้วจะต้องมีการไหว้ในวันนี้เช่นกัน ถือเป็นการไหว้ต้อนรับปีใหม่ ให้มีความสิริมงคล โดยมีของไหว้ดังนี้
- ส้ม 5 ผล
- ขนมจันอับ
- น้ำชา 5 ถ้วย
- กระดาษหงิ่งเตี๋ย 5 ชุด
วันรับเจ้ากลับจากสวรรค์
เมื่อเทพเจ้าได้กำหนดถึงเวลาที่จะกลับลงมาจากสวรรค์ เจ้าบ้านมีหน้าที่จัดสิ่งของคอยต้อนรับเทพเจ้ากลับลงมาประทับยังศาลที่สถิตของท่าน เราจึงจัดสิ่งของไหว้ดังนี้
- ส้ม 5 ผล
- ขนมจันอับ
- น้ำชา 5 ถ้วย
- กระดาษหงิ่งเตี๋ย 5 ชุด
เมื่อทำครบตามกำหนดการและของไหว้ดังที่กล่าวมาแล้ว ย่อมเป็นที่พึงพอใจของเทพเจ้า ท่านจะประทานพรให้เจ้าบ้านและผู้อยู่อาศัยอยู่เย็นเป็นสุข คุ้มครองทุกคนให้เจริญรุ่งเรือง แต่ทว่า ทุกอย่างย่อมเป็นไปตามกรรมของแต่ละบุคคล ถึงแม้จะไหว้เจ้าดีเพียงใดก็ตาม หากไม่รู้จักทำมาหากินอย่างสุจริต เทพเจ้าใด ๆ ก็ไม่อาจจะช่วยให้เจริญรุ่งเรืองได้ และหัวใจสำคัญของเทศกาลนี้คือการแสดงความขอบคุณ ความกตัญญู ซึ่งเป็นคุณธรรมพื้นฐานสำคัญของมนุษย์นั่นเอง
โดย อาจารย์ซินแสธีร์ ธีรนัย เล้าอรุณ
อดีตอาจารย์สมาคมโหรแห่งประเทศไทย
ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ผู้เชี่ยวชาญฮวงจุ้ยประยุกต์ขั้นสูง
Facebook : อาจารย์ธีร์ ธีรนัย เล้าอรุณ
